Münşeat Yayın Ekibi
Halit Ziya Uşaklıgil’in Servet i Fünun romanlarının genel özelliklerini yansıtan eserlerinden biri olan Bir Ölünün Defteri adlı eserinde aşk acısından dolayı ölüm döşeğine düşen bir adamın anılarına yer verdiği bir defteri ölmeden önce yakın bir arkadaşına vermesiyle oluşturulmuş bir romandır.
Eser, hem aşk acısını başarıyla ele alması hem de Servet i Fünun’un karamsarlığını yansıtması bakımından önem arz eder.
Bir Ölünün Defteri Özet
Annesini küçük yaşta kaybeden Osman Vecdi, babası tarafından da terk edilmiştir. (bkz. Tanzimat romanında baba) Eğitim hayatını başarıyla sürdüren Osman Vecdi, Galatasaray Sultanisine başlar. Orada Abdülvahit Hüsamettin ile yakın arkadaş olan Osman Vecdi’nin bu arkadaşlığı uzun yıllar sürecek olan bir dostluğun ilk adımını oluşturur.
Aradan yıllar geçer. Osman Vecdi, doktor ; Hüsamettin ise gazeteci olmuştur. İki arkadaşın dostluğu büyük bir saygı ile devam etse de Nigar adındaki genç ve güzel bir kadına ikisi de aynı anda ilgi duymaya başlar. Babası tarafından annesinin ölümü üzerine halasına emanet edilen Osman Vecdi’yi ise halası Nigar ile evlendirmek ister. Ne var ki Nigar’ın gönlü Hüsamettin’den yanadır.
Nigar’ın Hüsamettin’e aşık olduğunu öğrenen Osman Vecdi, halasının tüm çabasına rağmen sesini çıkarmadan aradan çekilir. Çekilmekle de kalmayarak en yakın arkadaşı Hüsamettin’in mutluluğu için Nigar ile evlenmesinde ona yardımcı olmaya çalışır. Osmanlı’nın en karışık dönemlerinde yaşanan bu hadise esnasında 1977-1978 Osmanlı – Rus Savaşı (93 Harbi) patlak verir. Herkes için büyük bir acı olan bu savaş Osman Vecdi için bir sevinç kaynağı olmuştur. Çünkü karşılıksız bir aşka tutulmuş, üstelik aşık olduğu kadın en yakın arkadaşı ile evlenmek üzeredir. Bu durum karşısında Osman Vecdi, tüm kalbi ile ölümü istemektedir. Onun için bu savaş bu aşktan bir kurtuluş yoludur.
Ölmek ve yaşadığı aşk acısından kurtulmak için gönüllü bir şekilde savaşa giden Osman Vecdi, bu savaşta sakatlanır ve gazi olarak geri döner. Ancak yaşama dair hiçbir umudu kalmamıştır. Adeta ölüme kendisini bırakmış bir hayat sürmeye başlar. Kısa süre sonra ise bakımsızlıktan hasta döşeğine düşer.
Osman Vecdi, Nigar’ı ilk tanımasından ve ona duyduğu aştan itibaren bir anı defteri tutmaya başlamıştır. Ölümünün yaklaştığını hissetmesiyle birlikte yakın arkadaşı Hüsamettin’i yanına çağırır. Hüsamettin’e tüm yaşadıklarını not ettiği o anı defterini verir. Anı defterini alan Hüsamettin okumak için oradan ayrıldığında ise Osman Vecdi’nin hastalığı son aşamaya gelmiştir.
Defteri okuyan Hüsamettin, en yakın arkadaşının da en başından itibaren Nigar’a aşık olduğunu öğrenir. Ancak Vecdi çoktan ölmüştür.
