ZİYA PAŞA

Tanzimat döneminin en önemli sanatçılarından biridir. Kalemi çok kuvvetli olan Ziya Paşa çok iyi derecede Divan edebiyatına hakimdir . Arapça, Farsça ve Fransızca gibi yabancı dillere hakimdir.

Ziya Paşa, medrese (doğu) eğitimi görmüş ancak dönemin popülerliğine kendini kaptırarak Batılı olma gayreti içine girmiştir. Bu da onda kafa karışıklığı oluşturmuştur. (bkz : Ziya Paşa’nın İkilemi )

İkilemler arasında edebi hayatını sürdüren Ziya Paşa , çok iyi derecede Divan edebiyatına hakim olmasına rağmen onu “ Şiir ve İnşa ” adlı makalesinde eleştirmiştir . Ancak tüm bu eleştirilere rağmen divan edebiyatı nazım biçimlerini kullanmaktan geri duramamıştır ! Öyle ki Ziya Paşa, yazmış olduğu Terkib i Bend ve Terci i Bendleri ile tanınmıştır. Ziya Paşa bu iki türde o kadar başarılı olmuştur ki Divan şairleri arasında dahi Ziya Paşa kadar başarılı olan sanatçı sayısı çok azdır.

Ziya Paşa Sözleri

Ziya Paşa söylemiş olduğu vecizeler ( özlü söz ) ile de oldukça başarılı olmuştur. Günümüzde bir çok insanın atasözü olarak kabul ettiği bazı özlü sözler aslında ona aittir. Bunlardan bazıları şunlardır:

Nush ile uslanmayanı etmeli tekdir, tekdir ile uslanmayanın hakkı kötektir.

– Nasihat ile akıllanmayanı uyarmalı , uyarı ile akıllanmayanın hakkı ise dayaktır.

Eşeğe altın semer vursan eşek yine eşektir.

Ziya Paşa Eserleri 

• Eş’ar ı Ziya : Şiirlerinin yer aldığı eserdir . Ölümünden sonra damadı tarafından derlenmiştir.
• Rüya : İdeoloji temelli bir eserdir. Londra’da bir parkta yazmıştır. Rüyasında Padişah ile memleket meselelerini tartışır gibi ele alınır. Bu tarz eserlere divan edebiyatında Habname adı verilir.
• Zafername : Sürekli sürtüşmeler yaşadığı Ali Paşa’yı hicvetmek için kaleme aldığı eserdir.
• Harabat : Şiir antolojisi . Divan edebiyatının övgüsüne yer verir. Namık Kemal’ in Tahrib i Harabat adlı eserle eleştirdiği yapıttır.
• Şiir ve İnşa : Divan edebiyatını eleştirdiği eseridir.
• Defter i Amal : Anılarının yer aldığı kitaptır.
• Tartüffe: Molliere’ e ait tiyatro eserinin tercümesi

Not : Ziya Paşa, Molliere , La Fontaine gibi Fransız sanatçıların bir çok eserini dilimize tercüme etmiştir.