Münşeat Nedir ?
” Münşeat neye denir ? ” sorusunu cevaplandırmadan önce ” inşa nedir ? ” sorusuna cevap verilmesi gerekmektedir. “İnşa” kelimesi Arapça “Neşe’e” kelimesinden türemiştir. “Neşe’e” ise ortaya çıkmak,doğmak,kaynaklanmak,neş’et etmek anlamlarına gelmektedir.
“Neşe’e” kelimesinin türemiş hali olan “İnşa” ise edebiyat terimi olarak ” telif etmek, yazmak” anlamlarına gelmektedir. Yazıldıktan sonra ortaya çıkan ürüne ise “münşeat” denir. Yani “inşa” kelimesinin “İsm-i Mef’ûl”üdür.
“İsm-i Mef’ûl Nedir” sorusunun cevabı ise eylemin bildirdiği işi yapan öznenin yaptığı işin, kendi üzerinde gerçekleştiği nesnedir.Örnek verecek olursak “öldürmek” yani “katl” eylemin bildirdiği bir iş iken, “öldürme” yani “katl” işini yapan özneye “katil” bu işin kendi üzerinde gerçekleştiği nesneye”maktûl”denir. Yani İsm-i Mef’ûldür.Münşeat kelimesi de ortaya çıkan eserin nesnenin ta kendisidir.
Divan Edebiyatında Münşeat
Divan edebiyatı aslında büyük bir çoğunluğu – neredeyse hepsi – şiir şeklinde gerçekleşmiş bir edebiyattır. Ancak çok az da olsa düz yazılar da ortaya konmuştur. İşte bu düz yazılara sanatçılar “münşeat” adını vermişlerdir. Münşeat türü yazıların çok az sayıda olması ise onları değerli kılmıştır.
Münşeatlar yani divan edebiyatındaki düz yazıların genel özelliği ise mektup – dilekçe tarzı özel ve devlet işini halletmek üzere yazılan yazılardan oluşmasıdır. Yani biriyle iletişim ihtiyacını karşılamak için mektup yazmak zorunda olan sanatçılar yine devlet dairelerindeki işlerini halletmek için dilekçe tarzındaki mektuplarla arz u hallerini dile getirmişlerdir ki aslında bu da bir zorunluluktur.
Tüm bunlardan yola çıkarak divan şairlerinin düz yazıları pek sevmedikleri , zorunlu haller dışında düz yazıyı tercih etmediklerini söylemek yanlış olmayacaktır.
Münşeatlar arasında en meşhur olanlardan biri ise “Münşeat ı Nabi“dir. Divan edebiyatının en büyük şairlerinden olan Nabi’nin düzyazıları da aslında birer şaheserdir. Nabi’nin bu münşeatında özetle dost ve devlet adamlarına gönderdiği mektuplardan oluşur.
Bu tarzda en çok tanınan diğer önemli isim ise Feridun Bey‘dir. Tüm bunların yanında incelenmesi gereken bir diğer husus ise münşeatların siyasetteki geçmişi’dir.