Hoca Dehhani Kimdir ?

Hoca Dehhani Kimdir ?

Hoca Dehhani hakkında bilinenler çok azdır. Bilinen tek kasidesine göre Horasan’dan Anadolu’ya geldiği anlaşılır. Yine aynı kasidede Hoca Dehhani tekrar Horasan’a dönmek istediğini dile getirir.

Selçuklu Sultanı 3. Alâeddin Keykubad zamanında yaşadığı düşünülen Hoca Dehhani, Divan edebiyatının ilk temsilcisi olarak kabul edilmektedir.

Hoca Dehhani’nin yazmış olduğu kaside ve neticesinde Divan şiirinin bizdeki ilk temsilcisi olması görüşü ile 3. Alâeddin Keykubad döneminde yaşadığının iddia edilmesi arasında belirgin bir çelişki de bulunmaktadır. Çünkü Divan şiiri bizde en geç 13. yüzyılda başlarken 3. Alâeddin Keykubad’ın tahtta bulunduğu dönem 14. yüzyılı işaret etmektedir. Bu çelişkiler son zamanlarda Hikmet İlaydın tarafından dillendirilir olmuş ve bahsi geçen hükümdarın 3. Alâeddin Keykubad değil, 1. Alâeddin Keykubad olması gerektiği iddia edilmiştir.

Hoca Dehhani hakkındaki bir diğer çelişkili durum ise Selçuklu Şehnamesi adında kayıp bir eserinin olduğu yönündedir. Yine Hikmet İlaydın, KĀNİÎ-i TÛSÎ tarafından kaleme alınan ve İbn Bîbî el-Evâmirü’l-ʿAlâʾiyye fi’l-umûri’l-ʿAlâʾiyye adlı eserinde Alâeddin Keykubad ve Gıyâseddin Keyhusrev dönemlerini anlatan şehname niteliğindeki kısımlardan dolayı tarihçi Şikari’nin karıştırması ve yanlış yorumlaması nedeniyle Hoca dehhani’ye atfedilmesinden kaynaklandığını söylemektedir.

Hoca Dehhani’nin bilinen en önemli eseri ise Divan‘ıdır. Kendinden önce bir divan yazarı bulunmaması onu Divan edebiyatının ilk temsilcisi konumuna yükseltirken eserdeki ustalık ve incelik kendinden öncede böyle bir eserin kaleme alınmış olma ihtimalini yükseltmektedir.

Hoca Dehhani Genel Özellikleri

• Divan şiirinin ilk temsilcisi olarak kabul edilir.
• Divan şiirinde din dışı konuları ele alan ilk kişidir.
• 6 gazeli ve 1 kasidesi mevcuttur. Bunlarda Fars etkisi yoğun bir şekilde görülür.
• Yüzlerce yıl kullanılacak olan divan edebiyatı mazmunları tüm inceliğiyle şiirlerinde yer alır.

Hoca Dehhani Eserleri

Divan (Bilinen tek eseridir.)

Hoca Dehhani’ye atfedilen Şehname adlı kayıp eser yukarıdaki bahisten dolayı Hoca Dehhani’nin eseri olarak gösterilmemiştir.