AHMET HAŞİM KİMDİR ?

Her şairin, yazarın kısacası sanatçının eserlerini oluştururken elbette öncelikli ilham kaynağı bizzat kendisi ve kendi hayatıdır. Ancak başka bir şair daha yoktur ki Ahmet Haşim kadar kendi hayatını dizelere dökmüş olsun, kendi çocukluk hüznünü satırlara dökerken okurunun o satırlar arasında kaybolmasına neden olsun ! Ahmet Haşim şiirleri işte bu gerçekliğin ta kendisidir.

Bundan dolayı Ahmet Haşim hakkında konuşmadan önce , eserlerine bir anlam verebilmek için hayatının temel kırılma noktalarına değinmek gerekir.

Hayatı

1884 yılında Bağdat’ta doğan Arap asıllı Türk sanatçı. Anne ve baba tarafından Bağdat’ın en seçkin ailesine sahiptir. Ancak Osmanlının son demlerini yaşaması , babasının işi nedeniyle sürekli şehir değiştirmesi onun hayatındaki ilk küçük darbeleri meydana getirir.

Devrin karanlık, çirkin yüzü her yere sirayet ettiği gibi aynalarda da sirayet etmiş olacak ki (!) Haşim , maalesef ayna karşında kendini hep çirkin biri olarak görmüş ve meselesi bir takıntı haline getirerek gündüzleri dışarı çıkamaz olmuştur. Bu durum devamlı geceleri yaşamasına sebep olmuş dolayısıyla şiirlerinde sürekli akşamı vurguladığı için  Akşam Şairi olarak adlandırılmasına neden olmuştur.

Ahmet Haşim’in  hayatını derinden sarsan asıl olay ise annesini kaybetmesiyle olmuştur. Annesine o kadar bağlı olacak ki  onun ölümü bir kenara ölürken ki anı bile unutamamış bir çok şiirinde o anı ünlü sembolleri ile adeta resmetmiştir.  Ahmet Haşim’in annesinin güneşin batmaya bsşladığı, havanın sarı – kızıl tonlarında bir renge büründüğü düşünülmektedir. Annesi öldüğünde henüz 12 yaşında olan sanatçı bir çok şiirinde bu anı resmeden sembollere yer vermiştir. Ahmet Haşim Merdiven şiirinde bu sembolleri etkileyici bir şekilde gözler önüne sermiştir.

Edebi Kişiliği

Ahmet Haşim’in en önemli özelliği karamsarlığı gibi görünse de dikkatlerden kaçan önemli bir yanı vardır. O da sanatçının inatçılığıdır. O, aslında döneminin en inatçı sanatçılarındandır.

Haşim, Fecr – i Ati topluluğunu kurduğunda birçok şairi etrafında toplamayı başarmış ancak kısa bir süre sonra savaş ortamının oluşması ve savaşların getirdiği milliyetçilikle Milli edebiyat topluluğunun ortaya çıkması birçok sanat adamının bu topluluğa geçmesine neden olmuş ancak Haşim, tek başına kalsa da ömrünün sonuna kadar çizgisini bozmadan Fecr – i Ati ‘nin şiir geleneğini devam ettirmiştir. 

Ahmet Haşim, sembolizm ve empresyonizmin edebiyatımızdaki en başarılı  – Cenab Şahabettin ile birlikte – ismidir. Onun daha önce kullanılmayan imgeleri kullanması ve şiirlerinde adeta resim yapması ( empresyonizm ) onu unutulmazlar arasına sokmuştur.

Ahmet Haşim’in Fecr – i Ati topluluğunu kurarken bildiri yayınlaması da edebiyatımızdaki ilkler arasında yer alması bakımından önemlidir .

Ahmet Haşim şiirlerinde devamlı ; akşam,sazlık,sarı,turuncu,kızıl,altın,tunç kavramlarını kullanmıştır. Bunlar annesinin ölüm anını canlandırması bakımından önemli birer semboldür. Ayrıca şairin kendini aşağılık hissetmesi ve sürekli akşam yaşaması da akşam vaktine sürekli vurgu yspmasına neden olmuştur. Öyle ki bir şiirinde “akşam,yine akşam,yine akşam” dizlerine yer vermesi ne denli bunalımda olduğunun göstergesidir.

Ahmet Haşim empresyonizmin etkisiyle göl,sazlık, sükut,hayal gibi imgelerle de çok ye vermiş yine bu akımın etkisiyle iç dünyasındaki izlenimleri bir resim gibi aktarmaya çalışmıştır. İşte empresyonizm de tam olarak budur !

Ahmet Haşim Şiirleri

• Merdiven
• O belde
• Bir günün sonunda arzu
• Piyale
• Göl Saatleri

Ahmet Haşim Gezi Yazısı

• Frankfurt Seyahatnamesi

Fıkra – Sohbet Yazıları

• Bize Göre
• Gurabahane – i Laklakan